Điều 20 của luật về nội dung báo cáo ĐTM tại điểm 8 quy định báo cáo ĐTM phải trình bày:;
– Ý kiến của UBND xã, phường, thị trấn, đại diện cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án, các ý kiến tán thành hoặc không đối với các giải pháp BVMT trong báo cáo ĐTM.
Quy định này không sai, thậm chí là có phần rất đúng, nhưng không đủ. Tại sao chỉ có các ý kiến của các UBND cấp xã được ghi vào báo cáo ĐTM ? Các ý kiến loại này cần có trong báo cáo ĐTM phải là kết quả của việc tham vấn cộng đồng về nội dung báo cáo ĐTM (TVCĐ) mà chủ dự án phải làm và phải trình bày đầy đủ trong báo cáo ĐTM của dự án.
MỘT Ý KIẾN NHẬN XÉT VỀ LUẬT BVMT 2005
1) Luật đã chú ý nhiều đến vấn đề ĐGTĐMT các chiến lược, các quy hoạch, kế hoạch và dự án phát triển KTXH.
2) Luật đã là cơ sở cho việc ban hành các nghị định của Chính phủ, thông tư của các Bộ liên quan liên quan các quy định ở các cấp về ĐMC, ĐTM và CKM.
So với luật đã được ban hành năm 1993, Luật 2005 có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên trong luật đã có những thiếu sót và sơ hở. Một trong những sơ hở này đã được các chủ đầu tư các dự án, các cơ quan, tổ chức thực hiện các quy định về ĐTM sử dung để đem phần lợi ích và thuận tiên cho chủ dự án và để các cộng đồng chịu các tác động tiêu cực.
Sơ hở ấy như sau:
Điều 20 của luật về nội dung báo cáo ĐTM tại điểm 8 quy định báo cáo ĐTM phải trình bày:
– Ý kiến của UBND xã, phường, thị trấn, đại diện cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án, các ý kiến tán thành hoặc không đối với các giải pháp BVMT trong báo cáo ĐTM.
Quy định này không sai, thậm chí là có phần rất đúng, nhưng không đủ. Tại sao chỉ có các ý kiến của các UBND cấp xã được ghi vào báo cáo ĐTM ? Các ý kiến loại này cần có trong báo cáo ĐTM phải là kết quả của việc tham vấn cộng đồng về nội dung báo cáo ĐTM (TVCĐ) mà chủ dự án phải làm và phải trình bày đầy đủ trong báo cáo ĐTM của dự án.
Thiếu sót này của luật đã được các cơ quan quản lý ĐTM và các chủ dự án lợi dung. Tới điều 14 của Nghị định 29/2011/NĐCP, ngày 18/4/2011, hướng dẫn thực hiện luật thì TVCĐ cho ĐTM thì về TVCĐ chủ dự án chỉ còn phải: TV(tham vấn) ý kiến UBND cấp xã nơi thực hiện dự án và đại diện cộng đồng dân cư, tổ chức chịu tác động trực tiếp của dự án.
Trong thực tế để TVCĐ về tác động của dự án chủ dự án và tổ chức tư vấn ĐTM của họ phải hỏi ý kiến của cộng đồng dân cư, tổ chức, cơ quan chịu tác động và biết về các tác động tiêu cực hoặc tích cực của dự án.
Cộng đồng này phải gồm có: các UBND, các cơ quan quản lý môi trường trên địa bàn xã, huyện, tỉnh, vùng tác động của dự án, các tổ chức cộng đồng, tổ chức dân sự, các cơ quan, tổ chức xã hội, nghề nghiệp đã được nhà nước quy định có tư cách và nhiệm vụ tham nưu, tư vấn, phản biện xã hội trong các lĩnh vực liên quan.
Tới các quy định cấp thấp hơn liên quan đến luật BVMT 2005 hoạt động TVCĐ về ĐTM cho dự án phát triển chỉ còn có các UBND cấp xã. Các quy định này còn yêu cầu các UBND cấp xã phải làm những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp trong những điều kiện hết sức khó khăn về nhân lực, tài chính, thời gian.
Đấy là một nội dung cải tiến mà dự thảo Luật sắp tới cần xem xét.
Hà Nội, ngày 12/4/2012
Người nhận xét
GSTS Lê Thạc Cán
Viện MT&PTBV
